Luxemburg als belastingparadijs in het hart van Europa

Jean-Claude Juncker had zich zijn benoeming als voorzitter van de Europese Commissie wellicht anders voorgesteld. De aimabel ogende man had net Guy Verhofstadt en Martin Schulz – de kandidaten van resp. de Europese liberalen en socialisten – van zich afgeschud. Maar nu bevond hij zich plots in het middelpunt van een mediastorm over belastingontduiking. Zijn Luxemburgse nationaliteit sprak aanvankelijk ongetwijfeld in zijn voordeel. Het voorzitterschap van de Europese Commissie geeft men liefst aan een persoon die niet te veel neigt in de richting van één van de grotere landen. Luxemburg is wat dat betreft perfect. Maar het kleine hertogdom, waarvan Juncker 18 jaar eerste minister was, blijkt voor grote bedrijven ook perfect te zijn voor belastingontwijking.

De financiële weg van de minste weerstand

Dat klinkt misschien onwettelijk, maar is het eigenlijk niet. Het staat bedrijven vrij zich te vestigen in het land met de laagste vennootschapsbelasting. En in tegenstelling tot bij privépersonen is de bewijslast voor bedrijven omgekeerd. Een privé persoon moet aan de fiscus bewijzen dat hij alles volgens de regels doet. Een vennootschap heeft die verplichting niet. Als de fiscus fraude vermoedt, zal hij dit zelf moeten bewijzen. Maar bedrijven maken gebruik van het bestaande kader. In Luxemburg richten ze bijvoorbeeld een dochteronderneming op. Daarvoor is een postbusadres al genoeg. Vervolgens belandt de winst van het bedrijf in die Luxemburgse onderneming, waar ze aan een veel lager tarief wordt belast. Dat is een vereenvoudigde voorstelling, want meestal loopt het geldspoor langs meerdere belastingvriendelijke landen en tussenstations. Lager dan een vennootschapsbelasting van 15% spreken we van een belastingparadijs.

Een wel heel bedrijfsvriendelijk klimaat

Officieel geldt in Luxemburg een tarief van 29%, maar via vertrouwelijke rulings van de afdeling belastingvrijstelling kon dat aanzienlijk worden versoepeld, soms zelfs tot minder dan 1%. De topambtenaar die dit allemaal mogelijk maakte was Marius Kohl, die op zijn beurt verantwoording af te leggen had aan – u raadt het al – Jean‑Claude Juncker. Het is in ieder geval een opmerkelijke situatie. De huidige baas van Europa gedoogde fiscale constructies die veel Europese lidstaten een doorn in het oog zijn. Het is de ironie van de geschiedenis dat net David Cameron, zijn grootste tegenstander, in dit geval wellicht een strategische bondgenoot is. De Kaaimaneilanden, Guernsey en Jersey zijn namelijk allemaal belastingparadijzen onder Britse vlag.